maandag 7 juni 2010

Hasj, hard werken en sluipmoordenaars: Arabische les (2)

Je ziet enorm veel Egyptenaren lanterfanten. Zijn ze lui? In onze vorige Arabische les had ik nog kunnen wijzen op hasjiesj, een Arabisch woord dat past bij het idee dat Egyptenaren zich niet graag inspannen. Dat woord is dankzij Arabieren in onze taal terecht gekomen.

Het Arabische hasjiesj is ook in onze taal terecht gekomen in de naam van de religieuze sekte van de Assassijnen. Die middeleeuwse islamitische sectie in Syrie zou door hasjiesj te gebruiken extreem goed zijn geworden in het om zeep helpen van politieke tegenstanders. Dus werd die secte oneerbiedig de secte van de hasjieshiin genoemd, in Nederland verbasterd tot Assassijnen. Het Engels en Frans gebruiken het woord nog steeds als assassin, sluipmoordenaar.

Wie denkt bij hasj-gebruikers aan sluipmoordenaars? Eerder aan de slome duikelaars die uit de coffeeshops komen (koffie: uit het Arabisch, van qahwe). Ben ik dus te makaber nu? Een beetje wel. Wie dat woord makaber gebruikt heeft ook een echt Arabisch woord te pakken. Het betekent begraafplaats in het Arabisch, en is in Europa gebruikelijk geworden voor zaken die met de dood te maken hebben.

Maar terug naar mijn onderwerp, over luie Arabierem. Eerlijk is eerlijk. Ik denk niet dat Egyptenaren van nature lui zijn. Wel dat het gebrek aan manieren om in het leven vooruit te komen, zorgt dat mensen niks doen. Waarom hard werken als je niet meer gaat verdienen of promotie maakt? Als mijn vrinden hier in Cairo door hard werken meer kunnen verdienen dan zijn velen graag bereid tot actie. Dat Arabieren niet van nature lui zijn, blijkt wel uit onze eigen Nederlandse taal.

Waarom hebben we van de Arabieren het woord magazijn overgenomen? In de middeleeuwen werd dit woord in Europa bekend door Arabische handelaren die maghzin gebruikten voor de opslagplaats van goederen. Het woord voor tijdschrift, magazine, komt daar ook vandaan. Een opslagplaats van artikelen.

De kosten van verleende diensten noemen we het tarief. Dat woord is via het Italiaans in Nederland gekomen, Maar de Italianen hadden het weer van de Arabieren, die het tarifa noemen.

En rekenen? Dat deden de middeleeuwse handelaren op z’n Arabisch. De Arabieren introduceerden in Europa het getal nul, dat ze sifr, ons 'cijfer', noemden. En de hogere rekenkunde noemen we tot vandaag nog steeds algebra, naar het Arabische al-jabr.

En zelfs risico in de handel nemen leerden we van Arabieren. Het komt van rizk, levensonderhoud. Tegenwoordig houden Egyptenaren beslist niet van risico nemen; het wordt in de cultuur enorm ontmoedigd. Een bewijs dat culturen dynamisch zijn.

Opvallend dat al die woorden eeuwen geleden in onze taal terecht kwamen; sinds de middeleeuwen hebben we niet zoveel meer aan het Arabisch ontleend. Hoewel, woorden als hajj, hijab, kofta en kebab zijn wel recente import woorden...

Morgen een volgende les Arabisch, over de scheepvaart. Overigens, ik heb mijn voorbeelden uit Marlies Philippa, Koffie, kaffer en katoen; Arabische woorden in het Nederlands (Amsterdam: Pantheon, 1989). Heel leuk om aan te schaffen!

10 opmerkingen:

willem van Gent zei

Als Wilders dit leest komt na 9 juni de Kulturkammer langs vanwege nestbevuiling.

gert zei

Hoi Jos,je hebt het over luie Egyptenaren en over luie arabieren.
Hoe zit het bv.met de ijver van de Jordanieër,de Irakees,de Syriër?
En met de nooit aflatende ijver van de Joden,die tussen hun inwonen?(inkoppertje voor jou)
Is veel daarom ook niet bepaald door hun geloof,allah bepaald uiteindelijk toch alles.Volgens mij is het ook nog eens niet gemakkelijk om als westerling die van opschieten houd(gisteren klaar)tussen zulke slakken te moeten leven,of heb je je aangepast?
Hoe/wanneer en door wie is trouwens de arabisering van onze taal gekomen?

Unknown zei

Ik generaliseer natuurlijk enorm, want 'Arabieren' bestaan helemaal niet. Dat is net zoiets als 'Europeanen'.

In elk Arabisch land is de werklust anders, maar mensen werken hard als ze daardoor hun leven verbeteren, doorgaans.

Joden, zouden die ijveriger zijn? In Oost Europa had je vroeger miljoenen Joden die net zo hard werkten als andere Oost Europeanen. En Arabische Joden, man die zijn lui!

Arabisering van onze taal? Die term zou ik er niet voor gebruiken. We hebben van zoveel talen termen overgenomen. In het geval van het Arabisch was dat vaak door handelskontakten met Arabieren in de vroeger middeleeuwen. Hoewel, eerlijk is eerlijk, we die Arabische woorden vaak via Frans of Italiaans in onze taal kregen.

gert zei

Jammer dat je niet (zelfs een beetje dan maar)tav de Joden "ere wie ere toekomt" toepast.
Ik dacht altijd dat de Joden een huzarenstukje voor elkaar gekregen hadden doordat ze bv.het hun beloofde land,wat in een staat van verval verkeerde(bv.malaria moerassen bij Tel-Aviv)omtoverde tot een land van melk en honing.Vooral de Joden zijn nog steeds koploper op het gebied van innovatie.Volgens mij is er wel degelijk een verband tussen islam en arbeids ethos.

Unknown zei

eer wie ere toekomt? inderdaad, Joden hebben het land ontwikkeld. Denk je dat die zelf in de grond stonden te ploegen? Daar werden arabieren voor ingehuurd.

Bovendien, dat waren niet 'de' Joden, maar bepaalde, namelijk EUROPESE Joden. Arabische Joden zijn heel anders he? Die zijn net als Arabische moslims.

Nee, de Islam speelt geen rol in 'luiheid' van arabieren.

Bart zei

:-) Waarom gaat een stukje over Arabische taalinvloeden nu ineens weer over joden?

Dat terzijde.

Naast een hoop andere invloeden, vermoed ik dat het klimaat grote invloed heeft op de relatieve luiheid van de een cultuur. Terug te voeren op onze warmbloedigheid - in Noord-Europa moet je in beweging blijven om warm te worden, maar in de Sahara is rusten het devies.

Unknown zei

Bart, dat lijkt me een zeer houdbare gedachte. Dankzij airconditioning is het leven hier vol te houden, maar met mijn europese tempo zou ik nooit kunnen leven als we dat niet hadden. Behoefte aan dutjes in de middag heb ik enorm. Zelfs nu de airco loeit...

wvanderwolf zei

"Behoefte aan dutjes in de middag heb ik enorm. Zelfs nu de airco loeit..."

Kan ook je leeftijd zijn Jos... je wordt nota bene al een oude man ha, ha...

Nou je weet het als je Thuiszorg en een rollator nodig hebt dan Tweet je maar effe met je nieuwe BackBlerry...

:-)

gert zei

Sorry Bart,ik ben nou eenmaal niet zo goochem en ik heb ook niet overal sjoege van,hoewel ik weet dat het niet koosjer is de discussie te verleggen naar de Joden,maar ik dacht met een beetje mazzel en lef geeft Jos m'n toffe gabber toch antwoord.Sorry voor m'n kapsones,ik ben al pleite.

Unknown zei

Haha Gert grappig. Ja, het Jiddisch heeft onze taal ook verrijkt, veel meer dan het Arabisch natuurlijk. We hebben in ons land van oudsher natuurlijk veel Joden gehad, veel minder Arabieren.